Πεντηκοστή - Ψυχοσάββατο - Τα Ρουσαλιού

-Πεντηκοστή ονομάζεται κατά την Καινή Διαθήκη η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους που συνέβη την πεντηκοστή ημέρα από την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε χρόνο, οι Χριστιανοί εορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα την εορτή της Πεντηκοστής και αυτό διότι θεολογικά η ημέρα αυτή
θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.

-Την ημέρα της Πεντηκοστής έλαβε χώρα η επιφοίτηση του  ↴↴↴ 

Το έθιμο του κλήδονα

Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Αρχαιότητα και του οποίου η πρώτη γραπτή περιγραφή αναφέρεται στους βυζαντινούς χρόνους. Ο κλήδονας είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου. 

Κλήδων ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος και ↴↴↴ 

Το γαλομέτρημα (γαλόμετρο)

Την άνοιξη, συνήθως την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, οι κτηνοτρόφοι έσμιγαν τα κοπάδια τους σε μεγαλύτερα (είδος συνεταιρισμού) μέχρι τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, οπότε τα κοπάδια επέστρεφαν στα μαντριά τους που ήταν, συνήθως, κοντά στο χωριό για να ξεχειμωνιάσουν και να γεννήσουν. Για να μπορέσει να σταθεί αυτό το είδος του συνεταιρισμού τηρούνταν με ευλάβεια μερικοί άγραφοι κανόνες. Δηλαδή ανάλογα με τον ↴↴↴ 

Οι Λαζαρίνες της Παλιουριάς Γρεβενών (Ιστορία- Αναφορά στο έθιμο)

Ένα από τα έθιμα των ημερών του Πάσχα, το οποίο διαδραματίζεται σε πολλές περιοχές του τόπου μας είναι οι Λαζαρίνες. Το έθιμο έχει διπλό χαρακτήρα. Είναι αφιερωμένο στην ανάσταση του Λαζάρου και στην αναγέννηση της φύσης, στην άνοιξη. Στα χρόνια της οθωμανικής κατοχής συμβόλιζε την ελπίδα

του σκλαβωμένου Γένους για την εθνική του απελευθέρωση.

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μία από τις πιο σημαντικές ημέρες της Ορθοδοξίας, αφού ↴↴↴

Το έθιμο του Χάσκα

Το έθιμο του Χάσκα ή της Χάσκας ή ο Χάσκας το επιβάλει η σαρακοστιανή επιταγή που λέει: Με αβγό κλείνει το στόμα το βράδυ της Αποκριάς και με αβγό ανοίγει πάλι το βράδυ της Ανάστασης, υπενθυμίζοντας τη νηστεία που πρέπει να τηρηθεί στο μεσοδιάστημα αυτό. Η Κυριακή της Αποκριάς είναι η τελευταία μέρα που τρώνε κόκκινο κρέας και η εβδομάδα μεταξύ της Κυριακής της Αποκριάς και της Κυριακής της Τυρινής είναι οι μέρες που τρώνε ↴↴↴ 

Το Ψυχοσάββατο (Ημέρα αφιερωμένη στη μνήμη των νεκρών)

-Το Ψυχοσάββατο είναι ημέρα για να μας θυμίζει ότι η ζωή μας δεν σταματά με τον θάνατο και  μας ταξιδεύει πέρα από εκεί που ο νους αδυνατεί να περάσει. Το ταξίδι αυτό το κάνει η αγάπη μας για εκείνους που σωματικά δεν είναι κοντά μας. 

-Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής δεσπόζει η λατρεία των νεκρών με τα Ψυχοσάββατα.

-Ψυχοσάββατο όμως θεωρείται κυρίως το Σάββατο πριν από την Κυριακή των Απόκρεω (Κρεατινής) και το ↴↴↴

Τα Θεοφάνεια ή Φώτα ή Επιφάνεια (και στην Παλιουριά !! κύρια(ε) (ε)λέησον) - Εικόνες

Τα Θεοφάνεια ή Φώτα ή Επιφάνεια (6 Ιανουαρίου) γιορτάζουμε την βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανίων και λέγεται «Μικρός Αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση». Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με τον Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό, «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει ↴↴↴

Τα Ρουγκατσάρια της Παλιουριάς (31-12-2024) - Εικόνες

 Κλικ στο "διαβάστε περισσότερα" για προβολή των εικόνων

Γουρνοχαρά στην Παλιουριά Γρεβενών (29-12-2024) - Βίντεο (αποσπάσματα) - Εικόνες

 Κλίκ στο "διαβάστε περισσότερα" για προβολή των εικόνων 

Κάλαντα των Χριστουγέννων (κόλιαντα)

Τα κάλαντα που προήλθαν από τις βυζαντινές Καλένδες, κατάγονται κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ερεστώνης. Τα κάλαντα λέγονται κυρίως από παιδιά, μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που επισκέπτονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κ.λ.π. με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τρίγωνου, αλλά και άλλων μουσικών οργάνων (κλαρίνου, φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου κ.λ.π.). Σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι, ↴↴↴ 

Χριστουγεννιάτικες Εκδηλώσεις 2024 στην Παλιουριά Γρεβενών - Πρόγραμμα

 

1. Παρασκευή 6-12-2024 και ώρα 17.00΄ Άναμμα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου στην πλατεία της Παλιουριάς.

2. Κυριακή 22-12-2024 και ώρα 17.00΄ Εργαστήριο ζαχαροπλαστικής σε συνεργασία με το Ζαχαροπλαστείο Κουσιώρα στο παλιό Δημοτικό Σχολείο.

3.  Τρίτη 24-12-2024 και ώρα 12.00΄ Κάλαντα Χριστουγέννων στο χωριό.

4. Σάββατο 28-12-2024 και ώρα 15.00΄ Παιδική γιορτή με πολλές εκπλήξεις στην πλατεία Παλιουριάς.

5.  Κυριακή 29-12-2024 και ώρα 12.00΄ Γουρνοχαρά (τσιγαρίδες) με την μουσική κομπανία του Γιάννη Ζιάκου στην πλατεία της Παλιουριάς.

6.    Τρίτη 31-12-2024 και ώρα 10.00΄Αναβίωση του εθίμου «Τα Ρουγκατσάρια της Παλιουριάς» με αφετηρία το παλιό Δημοτικό Σχολείο και εν συνεχεία επίσκεψη στα σπίτια.-

opaliouriotis.gr

Οι Λαζαρίνες της Παλιουριάς Γρεβενών (27-4-2024) βίντεο

Η ερευνήτρια του istorima.org Μυρτσιώτη Μαρία του Αντωνίου με αφηγητή τον Στέργιο Γ. Παλπάνη στην Παλιουριά Γρεβενών

 

«Τα Ρουγκατσάρια της Παλιουριάς»

Η ερευνήτρια του istorima.org Μυρτσιώτη Μαρία του Αντωνίου επισκέφθηκε στις 16-5-2022 τον κ. Στέργιο Παλπάνη στην Παλιουριά Γρεβενών και πήρε την παρακάτω αφήγηση. 

Μετά την περίληψη πατήστε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο για μετάβαση στη σελίδα για να δείτε τις ενότητες την απομαγνητοφώνηση και τις φωτογραφίες.

Περίληψη

Ο Στέργιος Παλπάνης του Γεωργίου, λάτρης της λαογραφίας και της παράδοσης, αποφασίζει, έπειτα από πολλά χρόνια διακοπής, να αναβιώσει τα ↴↴↴

Παλιά ξεχασμένα παιχνίδια !!!

-Παρακολουθώντας κανείς τα σημερινά παιδιά, να βυθίζονται όλο και περισσότερο στους υπολογιστές, σε παιχνίδια που τα παρασύρουν μέσα σε πλασματικούς κόσμους, σκέπτομαι την εποχή που ήμουν στην ηλικία τους και αλωνίζαμε τις αλάνες και τα σοκάκια του χωριού μου (Παλιουριά), παίζοντας με τα δικά  μας παιχνίδια.

-Η έλλειψη παιχνιδιών, ωθούσε τα παιδιά σε ευρηματικές και αυτοσχέδιες λύσεις για την ψυχαγωγία τους, παιχνίδια μιας άλλης εποχής που ↴↴↴

Τα Ρουγκατσάρια της Παλιουριάς Γρεβενών (έθιμο της Πρωτοχρονιάς) Εικόνες - Βίντεο

Τα Ρουγκατσάρια είναι έθιμο του Δωδεκαημέρου που γίνεται την  Πρωτοχρονιά στην Παλιουριά Γρεβενών. Την εποχή της Τουρκοκρατίας με την ανοχή των Οθωμανών μέσω της μεταμφίεσης ήταν ένας τρόπος να επικοινωνούν μεταξύ τους πιο ελεύθερα και να περάσουν διάφορα μηνύματα. 

Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς οι νέοι μας, παντρεμένοι κι ανύπαντροι, όπως όριζε το παλιό έθιμο, συγκεντρώνονταν σε κάποιο ↴↴↴

Γουρνοχαρά στην Παλιουριά Γρεβενών σε ζωντανή σύνδεση με τη δημόσια τηλεόραση (31-12-2022) - Βίντεο - εικόνες

Ακολουθούν εικόνες (κλικ στο διαβάστε περισσότερα)

Κάλαντα των Χριστουγέννων (κόλιαντα)

Τα κάλαντα που προήλθαν από τις βυζαντινές Καλένδες, κατάγονται κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ερεστώνης. Τα κάλαντα λέγονται κυρίως από παιδιά, μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που επισκέπτονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κ.λ.π. με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τρίγωνου, αλλά και άλλων μουσικών οργάνων (κλαρίνου, φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου κ.λ.π.). Σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι, ↴↴↴ 

Η γουρνοχαρά στην Παλιουριά Γρεβενών

Τα Χριστούγεννα στο χωριό μας κάθε σπίτι έσφαζε το καλοθρεμμένο γουρούνι (χοιράδι όπως το έλεγαν). Το αγόραζαν μικρό, άνοιξη και το τάιζαν κολοκύθια, τυρόγαλα και πίτυρα (ψίνα), συνήθως όλο το καλοκαίρι, στα κουμάσια (μικροί στάβλοι). Αποτελούσε ντροπή για το σπίτι εκείνο, που δεν είχε γουρούνι, καθώς θεωρούνταν παρακατιανό, φτωχό κι ανοικοκύρευτο. Εξάλλου, ήταν απαραίτητο για ένα αγροτικό ↴↴↴

Τα νυχτέρια

Την περίοδο της δεκαετίας τού 1950-1960 και λίγο αργότερα, όταν στην Παλιουριά υπήρχαν μόνο γραμμόφωνα και αυτά πολύ λιγοστά (2-5) οι κάτοικοι δεν είχαν πολλές επιλογές για διασκέδαση. Ένας τρόπος διασκέδασης ήταν το νυχτέρι ή νυχτέρια. Ο φωτισμός λιγοστός, μια γκαζόλαμπα, άντε και μια χειρόλαμπα δίπλα στο μπουχαρί (τζάκι). Οι γυναίκες κυρίως, αλλά και οι άντρες μαζί, μαζεύονταν παρέες - παρέες ↴↴↴

Αναβίωση παλαιών παιχνιδιών στην Παλιουριά 12-8-2016 - Μέρος 2ο - (βίντεο)