Πεντηκοστή - Ψυχοσάββατο - Τα Ρουσαλιού

-Πεντηκοστή ονομάζεται κατά την Καινή Διαθήκη η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους που συνέβη την πεντηκοστή ημέρα από την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε χρόνο, οι Χριστιανοί εορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα την εορτή της Πεντηκοστής και αυτό διότι θεολογικά η ημέρα αυτή
θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.

-Την ημέρα της Πεντηκοστής έλαβε χώρα η επιφοίτηση του  ↴↴↴ Αγίου Πνεύματος στους μαθητές  οπότε, σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, έλαβαν Άγιο Πνεύμα μιλώντας σε ξένες γλώσσες  (γλωσσολαλιά) «για τα θαυμαστά έργα του Θεού», γεγονός που έγινε αντιληπτό από Ιουδαίους και προσήλυτους που ήταν στην Ιερουσαλήμ για τη γιορτή των Εβδομάδων. Ως αποτέλεσμα, έπειτα και από το κήρυγμα του Πέτρου, βαφτίστηκαν εκείνη την ημέρα 3.000 νέα μέλη της χριστιανικής εκκλησίας. Εκείνη η ημέρα ήταν 50 ημέρες μετά την ανάσταση του Ιησού Χριστού.

-Από τις μεθεόρτιες ημέρες ξεχωρίζει η Δευτέρα που είναι αφιερωμένη στο Άγιο Πνεύμα όπου και επαναλαμβάνεται ομοίως όλη η ακολουθία της Κυριακής. 

Το ψυχοσάββατο  (Τα Ρουσαλιού)

-Υπάρχει ακόμη και σήμερα παρά την διαδρομή των αιώνων το Σάββατο των Ψυχών "Τα Ρουσαλιού", όπως λένε το Ψυχοσάββατο της παραμονής της Πεντηκοστής.

-Η Χριστιανική παράδοση λέει πως αυτό το Σάββατο κλειδώνονται οι ψυχές στον Άδη. Πιστεύεται δηλαδή ότι οι ψυχές των νεκρών βγαίνουν από τον κάτω κόσμο πάνω στη γη και κυκλοφορούν από τη Μεγάλη Πέμπτη ως το Σάββατο πριν την Πεντηκοστή. Βγαίνουν έξω και τριγυρνούν στα μέρη που πέρασαν κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής και θυμούνται όλα όσα πέρασαν καλά και κακά.

-Το Σάββατο πριν από την Πεντηκοστή, ξαναεπιστρέφουν στον κάτω κόσμο ευχαριστημένες για το ταξίδι τους αυτό στο παρελθόν και ικανοποιημένες γιατί μπόρεσαν να ξαναδούν τα επίγεια πράγματα.

- Το Σάββατο αυτό οι νοικοκυρές  βράζουν σιτάρι και ζυμώνουν με ιδιαίτερη ευλάβεια την

λειτουργιά (πρόσφορο) για να τα πάνε στην εκκλησία. Μέσα στο πιάτο που βάζουν το σιτάρι και τη λειτουργιά γράφουν κι ένα σημείωμα με τα ονόματα όλων των νεκρών της οικογένειας για να τα μνημονεύσει ο παπάς, να ευχηθεί για την αιώνια ανάπαυσή τους.

-Γι’ αυτό ενώ για άλλα ψυχοσάββατα λέγεται «ανάθεμα που δούλευε τα τρία τα Σαββάτα, τσ’ Αποκριάς, της Τυρινής και των ΄Αγιων Θεοδώρων». Για τούτο το Σάββατο (Πεντηκοστής) λένε απεγνωσμένα οι ψυχές: «ούλα τα Σάββατα να παν και νάρθουν, των Ροσολιώνε ποτέ να μην ερθή».

«Μεγάλη Πέμπτη να ΄ρχεται πέντε φορές το χρόνο κι αυτό το έρμο τα  Ρασαλιού καμιά φορά το χρόνο…»

-Την επομένη, της Πεντηκοστής, γονατιστά όλο το εκκλησίασμα στο τέλος της λειτουργίας μνημονεύει όλες τις ψυχές των κεκοιμημένων και δέεται για τη σωτηρία τους.

-Αυτή η καθ’ όλα Χριστιανικότατη γιορτή και παράδοση του λαού μας έχει τις ρίζες της από την Ελληνική αρχαιότητα. Βέβαια δεν είναι ίδιο το τελετουργικό της αλλά το νόημά της είναι το ίδιο.
-Η Εκκλησία θέσπισε το ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής σαν ημέρα προσευχών για τη σωτηρία των ψυχών των νεκρών.

Ρουσάλια   (Τα  Ρουσαλιού)

-Τούτη η γιορτή στους μεταχριστιανικούς χρόνους μεταπλάσθηκε από την παράδοση και

ονομάσθηκε γιορτή των Ροζαλίων (από τη χρήση ρόδων, τριαντάφυλλων). Ήταν αρχικά γιορτή της άνοιξης με λουλούδια και γιορταστικό συμπόσιο αλλά στη συνέχεια συνδέθηκε με τη νεκρολογία και τα συμπόσια αυτά γίνονταν στους τάφους.

-Στην αρχή γίνονταν στους τάφους των μαρτύρων, την ημέρα της μνήμης των. Με τον καιρό η συνήθεια επεκτάθηκε για όλους τους τάφους γενικά. Έτσι τα Ρουσάλια έλαβαν με τον καιρό πένθιμο χαρακτήρα και μετεβλήθησαν από τελετή της άνοιξης σε εκδήλωση τιμής στους νεκρούς.

-Με την επικράτηση του Χριστιανισμού στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η γιορτή εκχριστιανίσθηκε και διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας.

-Η δύναμη της παράδοσης παραμένει ισχυρή παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες για αποδυνάμωση και αφανισμό της.- 

Επιμέλεια: Στέργιος Γ. Παλπάνης