Η Παλιουριά Γρεβενών (Ζημνιάτσι) στο διάβα των αιώνων - Τοπωνύμια

-Επειδή η έρευνα για ιστορικά θέματα έχει πάντα κάποια νέα στοιχεία, θα διορθώνεται η τελευταία ενημέρωση (π.χ. μέχρι σήμερα  16-07-2025).
-Στο νοτιότερο κομμάτι του νομού Γρεβενών βρίσκεται η περιοχή της Φιλουριάς. 

-Στην περιοχή αυτή συναντάμε επτά (7) χωριά, την Κατάκαλη, το Τριφύλλι, την Τρικοκκιά, την Άνοιξη, το Καρπερό, την Δήμητρα και τέλος την Παλιουριά. 

-Η Παλιουριά, πρώην Ζημνιάτσι (υψόμ. 480 μ.) είναι ένα από τα δημοτικά διαμερίσματα  του δήμου Δεσκάτης, από την οποία ↴↴↴

Σαν σήμερα 10 Φεβρουαρίου 1944 οι Γερμανοί κατακτητές πέρασαν από την Παλιουριά Γρεβενών και έχουμε τα πρώτα θύματα

-Σαν σήμερα  10 Φεβρουαρίου 1944, ημέρα του Αγίου Χαραλάμπους, οι Γερμανοί κατακτητές πέρασαν με βαρύ οπλισμό από την Παλιουριά Γρεβενών πηγαίνοντας  προς τη Δεσκάτη.  Στο πέρασμά τους έκαψαν τον ιερό ναό Αγίου Νικολάου (που ήταν κτίσμα του 17ου αιώνα), το δημοτικό σχολείο και 55 σπίτια από τα 85 του χωριού. Λεηλάτησαν το χωριό και πήραν μαζί τους οικιακά είδη, κλινοσκεπάσματα, ρουχισμό και πολλά ζώα.   Επίσης με την αναχώρηση από την Παλιουριά  έριξαν όλμους στο Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας στη Μπουνάσια και αλλού όπου  είχαν καταφύγει οι κάτοικοι  για να προφυλαχθούν.

-Την ημέρα αυτή (10-2-1944) είχαμε και τα πρώτα θύματα από το χωριό μας  και είναι οι: ↴↴↴

Φόροι από το Οθωμανικό κράτος στο Ζημνιάτσι (Παλιουριά Γρεβενών) (1454-1520)

Η απελευθέρωση της Παλιουριάς Γρεβενών (10 Οκτωβρίου 1912)

Μετά την απελευθέρωση της Δεσκάτης (7-10-1912) από το ανεξάρτητο Απόσπασμα Ευζώνων του Συνταγματάρχη Στέφανου Γεννάδη (1ο και 4ο Τάγματα Ευζώνων), το οποίο είχε αποστολή να δράσει στο άκρο αριστερό της διάταξης της Στρατιάς Θεσσαλίας, παρέμεινε στη Δεσκάτη και την επόμενη (8 Οκτωβρίου 1912).

Η V Μεραρχία κινούμενη, στις 9 Οκτωβρίου 1912, από το χωριό Λουτρό προς τον Αλιάκμονα συνάντησε ↴↴↴

Οθωμανικές απογραφές σε Οθωμανικά Κατάστιχα των ετών 1506 και 1520 για το Ζημνιάτσι (Παλιουριά Γρεβενών) του Νικ. Παπακ/νου

Η ιστορία του Δημοτικού Σχολείου της Παλιουριάς Γρεβενών (του Νικολάου Ι. Παπακωνσταντίνου)

Η διάσωση των κειμηλίων της Μονής Ζάβορδας στη δίνη του πολέμου και του εμφυλίου, 1941-1950 και η ανεύρεση του Λεξικού του Φωτίου

Η Δυτική Μακεδονία στους Νεότερους Χρόνους/ Εταιρεία Δυτικομακεδονικών Μελετών (Η διάσωση των κειμηλίων της... by opaliouriotis.gr on Scribd

Απογραφή της περιοχής Γρεβενών πληθυσμιακή-φυλετική-θρησκευτική ΕΤΟΣ 1900

ΑΒΝΤΕΛΑ (ΑΒΕΛΑ) - AVDELA (AVELA) [Γρεβενών - No 39], 1500 χριστιανοί Βλάχοι. Αβδέλλα – Αβδέλλα

ΑΖΜΑΚ - AZMAK [Γρεβενών - No 74], 400 χριστιανοί Έλληνες.

ΑΖΝΤΙΑΝΤΙΣ (ΕΖΝΤΕΝΤΙΜ) - AZDJADIŠ (EZDEDIM) [Γρεβενών - No 82], 343 μουσουλμάνοι Έλληνες

ΑΡΑΠ - ARAP [Γρεβενών - No 73], 130 χριστιανοί Έλληνες. Αράπι – Δήμητρα ↴↴↴

Απογραφή κατοίκων Επαρχίας Γρεβενών ΕΤΟΣ 1913

 

Αβδέλλα  1846 Αγαλαίοι  116 Αράπη  151 Ασπρόκαµπος  71 Βαϊπες  43 Βαντσικόν  696 Βάρτσα  81 Βελιά  399 Βελόνη  11 Βέντσια  254 Βιβίστι  138 Βοδεντσκό  655 Βούρµπουβο  132 Βραστόν  254 Γεωργίτσα  132 Γκοµπλαράκι  28 Γκοµπλάρι  232 Γκουστάµ  63 Γκρέους  17  20 Γουρουνάκι  119 Γρεβενά  1723 Γκριντάδες  419 ∆έλινο  332 ∆ηµηνίτσα  278 ∆όβρανη  453 Ελευθεροχώριον 52 Εξαρχος  170 Ζάλοβον  568 Ζηµνιάτσι  178 Ζυγκόστι  175 Καλαµίτσι  252 Καλαπόδι  42 Καλόχι  185 Κάστρον  95

Κολοκυθάκι  19 Κοντσικιότι  107 Κοπρίβα  320 Κοσµάτι  396 Κοτσκό  414 Κρανιά  1137 Κριθαράκι  19 Κρίφτσι  970 Κυρά Καλή  191 Λαβάνιτσα  93 Λείψι  100 Λιµπίνοβο  242 Λούµπινστα  94 Λούντσι  28 Λουτρός  482 Λυπινίτσα  89 Μάγερ  318 Μάνεs  21 Μαυραναίοι  330 Μαυρονόρος  248 Μελινσκό  82 Μεσολούρι  304 Μηλιά  269 Μονή Ζάπουρδας  18 Μπαλτινό  203 Μπίσιοβο  37 Μπόζοβον  138 Νασινίκος  189 Νταβράτοβο  394 Ξάπαντος  113 Παλαιόκαστρον  431 Παλαιοκόπρια  37 Παλαιότουρκο  18 Παλαιοχώριον  292

Περιβόλιον  2354 Πηγαδίτσα  409 Πισκό  74 Πλαίσια  21 Πρεβενίτσα  655 Πυλωρί  95 Ραντοβίστι  500 Ραντοσίνιστα  754 Ριάχοβον  77 Σαµαρίνα  4198 Σαρακίνα  404 Σαρκαναίοι  242 Σειρήνι µικρό  88 Σειρήνι Μεγάλο  880 Σινίχοβον  226 Σίτοβον  178 Σµίξη  1014 Σούµπινον  578 Σπάτα  242 Σπήλαιον 717 Στηχάζιον 508 Σύντσα  135 Τερβέν  515 Τίστα  595 Τόριστα  474 Τούζι  214 Τουργιούκι  180 Τριτσκό  175 Τσαπουρνιά  396 Τσιράχι  265 Τσιουργιουκάτ  86 Τσούρχλιον  1172 Φιλί  212 Φιλιππαίοι  877 Χωλένιστα  180

ΘΩΜΑΣ ΑΘ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Κυδωνιώτης (greveniotis.gr)

Παλιουριώτες μετανάστες στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα…

     

Μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα ξεκίνησε από τη Χώρα μας προς τις Η.Π.Α., στις αρχές της δεκαετίας του 1880 και κορυφώθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

    Οι λόγοι ήταν διάφοροι, κυρίως οικονομικοί αλλά και πολιτικοί. Από τις περιοχές που ήταν ακόμα υπό Τουρκική κατοχή όπως και το χωριό μας οι κάτοικοι μετανάστευαν εκτός των οικονομικών προβλημάτων, για να ↴↴↴

Αρχαιολογικά ευρήματα στην Παλιουριά από την Αρχαιολόγο κ. Γεωργία Μεντεσίδη-Καραμήτρου 2007-2012

 -Η περιοχή της Παλιουριάς, λόγω της γειτνίασής της με τον Αλιάκμονα, ήταν ένας τόπος εύφορος και γι’ αυτό κατοικήθηκε πριν από πολλούς αιώνες. Στην περιοχή Αγία Κυριακή η Λ΄ ΕΠΚΑ εντόπισε μία θέση της νεότερης νεολιθικής εποχής και της πρώιμης εποχής του χαλκού. Στη θέση αυτή, μεταξύ των άλλων, βρέθηκαν «(…) δύο τροφοπαρασκευαστικές κατασκευές, μία κυκλική με περιχείλωμα από πηλό και μία ορθογώνια επίπεδη εστία, διαμορφωμένη επίσης από πηλό (…)» και 4 ταφές, «μία σε αγγείο (εγχυτρισμός) και τρεις λακκοειδείς με τους σκελετούς σε συνεσταλμένη - εμβρυακή στάση. Από τα κινητά ευρήματα ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν ↴↴↴

Η Απογραφή της Παλιουριάς (IZMICI - Ζημνιάτσι) Γρεβενών 1454/1455 του Στεργίου Γ. Παλπάνη

Η ερευνήτρια του istorima.org Μωυσιάδου Παναγιώτα του Γεωργίου με αφηγητή τον Παύλο Πουλατσίδη στην Παλιουριά Γρεβενών

«Μέσα σε αυτή την πέτρα είναι η ζωή του παππού μου, της μάνας μου και του πατέρα μου. Όλα εδώ μέσα είναι!»

Η ερευνήτρια του istorima.org Μωυσιάδου Παναγιώτα του Γεωργίου επισκέφθηκε τον κ. Παύλο Πουλατσίδη του Στυλιανού στις 19-8-2020 στην Παλιουριά Γρεβενών και πήρε την παρακάτω αφήγηση. 

Μετά την περίληψη πατήστε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο για μετάβαση στη σελίδα για να δείτε τις ενότητες και την απομαγνητοφώνηση.

Περίληψη

Ο αφηγητής αναφέρεται σε ιστορίες από τη ζωή της μητέρας του, τις οποίες ↴↴↴

Αναμνήσεις από την Παλιουριά 1965-1969 του δασκάλου κ. Κώστα Ανδρεδάκη, από Σελλιά Ρεθύμνου

Αναμνήσεις από την Παλιουριά 1965-1969 του δασκάλου κ. Κώστα Ανδρεδάκη, από Σελλιά Ρεθύμνου by opaliouriotis.gr on Scribd

Αναμνήσεις από την Παλιουριά 1965-1969 του δασκάλου κ. Κώστα Ανδρεδάκη (30-10-2022)

(Nέα δημοσίευση, τελευταία ενημέρωση 30-10-2022)

Στην παρούσα ανάρτηση θα δημοσιεύονται αποσπάσματα από το βιβλίο του κ. Κώστα Ανδρεδάκη και Μαρίκας Ζάτσου «Αναμνήσεις από την Παλιουριά 2010», που υπήρξε δάσκαλος στην Παλιουριά Γρεβενών το χρονικό διάστημα 1965-1969. Αναφέρονται στο χωριό, τους χωριανούς και τη ζωή τους, π.χ. σπίτια, συγκοινωνία, ύδρευση, ηλεκτροφωτισμός, εκκλησία, σχολείο, γεωργοί, κτηνοτρόφοι, ποτάμι, βουνό κλπ, όσα τελοσπάντων δείχνουν την κατάσταση του χωριού και τη δύσκολη ↴↴↴

ΣΑΜΠΟΤΑΖ στα Σάββατα με πολιτικά, παραπολιτικά, πολιτιστικά δρώμενα - Η Βίκυ Παπαλουκά στην Παλιουριά

Μην χάσετε αυτό το Σάββατο στις 16:00 την εκπομπή ΣΑΜΠΟΤΑΖ που επιμελείται και παρουσιάζει η δημοσιογράφος Βίκυ Παπαλουκά στο πρώτο κανάλι της Δυτικής Μακεδονίας το Flash TV .

Επίσης με ένα μεγάλο αφιέρωμα στην όμορφη Παλιουριά με τους χαμογελαστούς ανθρώπους της, με τον καταπληκτικό Πολιτιστικό Σύλλογο "Η ΒΟΥΝΑΣΑ" όπου ο Πρόεδρος  κ. Χρήστος Τζαλαμπίρας αλλά και οι γυναίκες του Συλλόγου, η Σταυρούλα, η Μαρία, η Αναστασία και η Βούλα, υποδέχτηκαν την εκπομπή ΣΑΜΠΟΤΑΖ του καναλιού Flash Tv, με παραδοσιακά ↴↴↴

Οθωμανικά αρχεία - κατάστιχα (του Νικ. Παπακωνσταντίνου)

 

Ο ιστορικός ερευνητής κ. Καλαβέσιος Γεώργιος, έχει λάβει από τα Οθωμανικά αρχεία, αντίγραφα κατάστιχων των απογραφών του πληθυσμού αρκετών περιοχών της Ελλάδος, που πραγματοποιούσαν οι Οθωμανοί κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μεταξύ αυτών, υπάρχουν και δύο απογραφές του χωριού μας κατά τα έτη 1506 που αναγράφεται με την ονομασία Izmice ( υπήρχαν 88 εστίες, 5 άγαμοι και 4 χήρες) και του 1520. Το κόστος της μετάφρασης των δυο αυτών κατάστιχων ανέρχεται στο ποσό των τριακοσίων τριάντα (330) ευρώ.

Παρακαλούνται όσοι φιλίστορες επιθυμούν να βοηθήσουν σ΄ αυτή την προσπάθεια μεταφράσεως, να συνεισφέρουν, ότι προαιρούνται, ώστε να συγκεντρωθεί το χρηματικό ποσό και να αναδυθούν άγνωστα ιστορικά στοιχεία του χωριού μας.

Πληροφορίες: Παπακωνσταντίνου Νικόλαος τηλ. 6980303561

Απογραφή του 1913 στη Δεσκάτη και στα χωριά που απαρτίζουν τον Δήμο Δεσκάτης

Με την ένταξη στο νεοελληνικό κράτος των απελευθερωμένων εδαφών από τους Βαλκανικούς πολέμους  1912-1913 έγινε μια προσωρινή απογραφή των κατοίκων τους από τη Διεύθυνση Στατιστικής του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Τα στοιχεία που συλλέχτηκαν καταγράφονται στην έκδοση της υπηρεσίας   Απαρίθμισις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 και δημοσιεύτηκε στο ↴↴↴

Η ιστορία του Δημοτικού Σχολείου Παλιουριάς

-Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία ίδρυσης του σχολείου για τη μάθηση των γραμμάτων στην Παλιουριά, παρά μόνο ότι το έτος 1800 μοναχοί της Μονής Ευαγγελίστριας Μπουνάσιας, που αριθμούσαν τότε τους εκατόν δέκα (110), δίδασκαν στο υπόγειο του μοναστηριού, τα πρώτα ελληνικά γράμματα, την ψαλτική και κατήχηση, στους νέους της Παλιουριάς και της γύρω περιοχής. 

    Γνωρίζουμε ότι στο Ζημνιάτσι (Παλιουριά) ανεγέρθηκε διδακτήριο το 1891. Εντούτοις υπήρχε Σχολείο και πριν τη χρονολογία αυτή, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά.

    Οι δάσκαλοι που δίδαξαν μέχρι και το ↴↴↴

Παλιουριώτες πεσόντες υπέρ πατρίδος στην Μικρά Ασία 1919 - 1923

Στους αγώνες του Έθνους μας συμμετείχαν και πολλοί πρόγονοί μας. Μερικοί από αυτούς  έπεσαν στο πεδίο της τιμής στον Μικρασιακό Πόλεμο 1919 - 1923.

 Τους αξίζει τιμή και δόξα 

1. Τσιουχλιάρας Κων/νος του Δημητρίου και της Κυράτσως

Ήταν εγγεγραμμένος με Αριθμό Μητρώου Αρρένων 14/1901 στην Κοινότητα Παλιουριάς - Καρπερού. 

Παντρεμένος με τη Δήμητρα Ζιαγκλιαβού από Παναγιά - Τορνίκι, απέκτησαν το Δημήτριο (Παλιουριά 11/10/1919 - Παρασκευή 15/10/1974)

Κατατάχτηκε 5/7/1920 στο έμπεδο Μεραρχίας Σερρών. Σκοτώθηκε 19/3/1921 στη μάχη του Αβγιόν της Μ. Ασίας, υπηρετώντας στο 6ο ΣΠ της 3ης Μεραρχίας.

2. Καλτσιούνης Κωνσταντίνος του Δημητρίου,  γεωργός.  Ο πατέρας του Καλτσιούνης Δημήτριος του Ιωάννου(1866), ιερέας. Αδέλφια: Ιωάννης, Γεώργιος,…-Ζιάκα στην Κατάκαλη και την Ευαγγελία - Κων/νου Παναγ. Ζουμπούκα. Παντρεμένος με την Ελένη Κόντου των Χρήστου και Βασιλικής - Φλαμπουρέσι, είχαν γιο τον Αλέξανδρο - το γνωστό γιατρό. Ξαναπαντρεύτηκε (η σύζυγος του) το Δασκαλόπουλο, στην Ασπροκκλησιά.

3. Μέρτζιος Ιωάννης του Κων/νου,   γεωργός.   Σύζυγός του η Κερασίνα του παπα Αχιλλέα Παλπάνη. Η κόρη τους Χρυσούλα - παντρεμένη 15/7/1940 στην Τρικοκιά με τον Κληματσούδα Θεόδωρο των Λάμπρου - Σταματίας (1923-30/7/1947,ΔΣΕ, Μοναχίτι) δολοφονήθηκε στη Δεσκάτη το 1947, με ένα μικρό αγόρι (που ζει στη Θεσ/νίκη).

Αδέλφια του: Νικόλαος, Ευγένιος(1889) - καλόγερος, Απόστολος και Στεργιανή - Γκράνα από Φρούριο (α’ συζ. από Καρπερό).

4. Ντατσής Γεώργιος του Χρήστου  1899. γεωργός. Είχε αρραβωνιαστεί - με γράμμα όντας στρατιώτης - την Αθανασία Αντ. Τότσικα, που πήρε μετά  αδελφός του (Ευάγγελος). Αδέλφια του: Ευάγγελος, Κων/νος, Νικόλαος, Αθανάσιος και Ιωάννα - Βάιου Δ. Ζουμπούκα.

5. Τότσκας Γεώργιος του Ευθυμίου.   Ελεύθερος, αδελφός ο Παναγιώτης, που πέθανε νέος.

Σημείωση: Τις παραπάνω πληροφορίες έδωσε στο ιστολόγιο ο κ. Γαλάνης Δημήτριος.-

Επιμέλεια: Στέργιος Γ. Παλπάνης