Παλιουριώτες μετανάστες στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα…

     

Μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα ξεκίνησε από τη Χώρα μας προς τις Η.Π.Α., στις αρχές της δεκαετίας του 1880 και κορυφώθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

    Οι λόγοι ήταν διάφοροι, κυρίως οικονομικοί αλλά και πολιτικοί. Από τις περιοχές που ήταν ακόμα υπό Τουρκική κατοχή όπως και το χωριό μας οι κάτοικοι μετανάστευαν εκτός των οικονομικών προβλημάτων, για να ↴↴↴

γλιτώσουν από τα δεινά των κατακτητών αλλά και τη στρατολόγησή τους στον Τουρκικό στρατό.

    Το ταξίδι εκείνη την εποχή για την Αμερική ήταν πολυδάπανο και διαρκούσε μέχρι και ένα μήνα καθώς ο μοναδικός τρόπος που μπορούσε να ταξιδέψει κάποιος ήταν με πλοίο από το λιμένα  Πειραιώς ή των Πατρών.

    Μέχρι το 1907 το ελληνικό μεταναστευτικό κύμα προς την Αμερική το διακινούσαν ξένες ατμοπλοϊκές εταιρίες οι οποίες μετέφεραν τους επιβάτες έως τη Μασσαλία και από ‘κει σιδηροδρομικώς στη Χάβρη ή το Χερβούργο, όπου και επιβιβάζονταν στα υπερωκεάνεια του Βόρειου Ατλαντικού. Πολλοί πουλούσαν τις περιουσίες τους για να  αγοράσουν τα πολυπόθητα και πικρά της ξενιτειάς κόμιστρα και μ’ αυτά να ταξιδέψουν μέσα σε κακουχίες, ενώ πολλοί αρρώσταιναν και άλλοι έχαναν τη ζωή τους εν πλω.

    Μόλις λοιπόν έφταναν στον προορισμό τους οι επιβάτες χωρίζονταν σε δυο κατηγορίες. Όσοι ταξίδευαν στην πρώτη και δεύτερη θέση κυκλοφορούσαν ελεύθερα με άδεια των υγειονομικών υπηρεσιών χωρίς ενδελεχείς εξετάσεις, ενώ οι υπόλοιποι μεταφέρονταν στο νησάκι  Ellis Island που βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης. Αρχικά εξετάζονταν  στο Castle Garden, το «Καστιγκάρι» όπως το ονόμαζαν οι Έλληνες ενώ μετέπειτα χτίστηκαν μεγάλα οικοδομήματα, όπου εξετάζονταν ενδελεχώς  και εκεί αποφασιζόταν και ποιοι θα απελαθούν.

    Στο διαδίκτυο υπάρχει μια βάση δεδομένων «Ellis island. www.ellisisland.org» όπου μπορεί οποιοσδήποτε επισκέπτης δωρεάν να κάνει αναζήτηση  του ονόματος του μετανάστη και να βρει  την ημερομηνία  άφιξης, την ηλικία, τον λιμένα αναχώρησης, την πόλη ή το χωριό και τη χώρα προέλευσης και το όνομα του πλοίου  κ.λ.π. για μετανάστες που εισήλθαν στις Η.Π.Α. στο Ellis Island ή το λιμάνι της Νέας Υόρκης μεταξύ των ετών 1820 και 1957.

    Σε σχετική αναζήτηση συγχωριανών μας που μετανάστευσαν εκείνη την περίοδο στην Αμερική υπάρχουν οι :

    Τάσιος Γεώργιος: (αδερφός  Αγγελίνας συζ. Ευθυμίου Ζάτσου) του Δημητρίου  ή Τασιομήτρου (όπως ήταν ευρέως γνωστός) γεν. 1890,  ο οποίος αναχώρησε από τον λιμένα Πειραιώς με το πλοίο «Πατρίς», σε ηλικία 20 ετών, άγαμος, αφίχθηκε στο νησί Ellis στις 28/8/1910 και ως τελευταίος τόπος κατοικίας του αναγράφεται το χωριό ως «Zimniatza Tουρκίας». Ο εν λόγω δεν επέστρεψε ποτέ στο χωριό και ούτε επικοινώνησε ποτέ με τους δικούς του. Συνταξίδεψε μαζί με τον Γρεβενιώτη Νούλα Ευάγγελο.

    Παλπάνης Νικόλαος του Κων/νου γεν. 1892, ο οποίος αναχώρησε από τον λιμένα των Πατρών  με το πλοίο «Ωκεανία», σε ηλικία 20 ετών, άγαμος, αφίχθηκε στο νησί Ellis την 1/8/1912 και ως τελευταίος τόπος κατοικίας του αναγράφεται η χώρα «Turgney». Ο εν λόγω επέστρεψε στο χωριό την δεκαετία του ’60 και είναι ο ευεργέτης που ανήγηρε τον ενοριακό   ναό του Αγ. Νικολάου, ο αποκαλούμενος «Αμερικάνος»

    Οι ανωτέρω μετανάστευσαν προκειμένου να αποφύγουν τη στρατολόγησή τους στον Τουρκικό στρατό όπως μαθαίνουμε από προφορικές μαρτυρίες.

    Παλπάνης Αθανάσιος του παπα-Αχιλλέα, ο οποίος αναχώρησε από τον λιμένα της Χάβρης Γαλλίας με το πλοίο «Καλιφόρνια» , σε ηλικία 30 ετών, έγγαμος, αφίχθηκε στις 30/4/1907 στο νησί Ellis και ως τελευταίος τόπος κατοικίας του αναγράφεται «Γρεβενά». Ο εν λόγω δεν επέστρεψε ποτέ στο χωριό και ούτε επικοινώνησε ποτέ με τους δικούς του. 

    Επίσης ως συνταξιδιώτες του φαίνονται ο Ζιανός Βασίλειος ετών 22 και ο Πολύζος Κων/νος ετών 30, αμφότεροι με τόπο τελευταίας κατοικίας τα Γρεβενά  και εικάζουμε ότι ήταν Παλιουριώτες καθώς αναγράφονται και οι τρεις στον εκλογικό κατάλογο του 1914 και συμπίπτουν οι ηλικίες. Μαζί τους ταξίδεψαν και οι Γρεβενιώτες Βουτσά Τζόρτζ, Βουτσά Μήτρος, Κώστας Μήτρος και Ζήσης Κυριάκος.

    Ανάλογη τύχη με τον Τάσιο και τον Αθανάσιο Παλπάνη είχαν και κάποιος ονόματι Παπαδημητρίου (περισσότερα στοιχεία δεν γνωρίζουμε) και ο  Κόντος Κων/νος του Χρήστου (αδερφός του Κόντου Γεωργίου, Παύλου κ.λ.π.).

    Εκτός των ανωτέρω, μετανάστευσαν στην Αμερική και οι :  Παπακωνσταντίνου Ιωάννης (σκουταράς) του Ευαγγέλου γεν. 1888,  Τζελέπης Αθανάσιος του Βασιλείου γεν. 1873 (πατέρας της Διαμάντως Λάλου, Ιωάννας-Αντώνινας Μπέλτσιου και Αρετής Πλήτα και  Τότσκας Αντώνιος του Αθανασίου γεν. 1873, οι οποίοι παρέμειναν για λίγα χρόνια, έπειτα επέστρεψαν στο χωριό, παντρεύτηκαν  και δημιούργησαν οικογένειες. Οι συγκεκριμένοι δεν υπάρχουν στο ψηφιοποιημένο αρχείο του  Ellis Island.-

Επιμέλεια: Παπακωνσταντίνου Ιωαν. Νικόλαος 

Σημείωση: 

-Όπως αναγράφεται παραπάνω οι πρώτοι Παλιουριώτες μετανάστευσαν στην Αμερική το έτος 1907 και η απελευθέρωση έγινε στις 10-10-1912. 

-Επίσης ως τόπος κατοικίας του Τάσιου Γεωργίου αναφέρεται το χωριό ως "Zimniatza" και η μετονομασία σε Παλιουριά έγινε το έτος 1928. Στο αρχείο Αλή Πασά τόμος Ε' υπάρχει αναφορά στην Παλιουριά ως "Ζημιάτζα" και έχει σημασία ως οικισμός.-   

Στέργιος Γ. Παλπάνης