Η ιστορία του Δημοτικού Σχολείου Παλιουριάς

-Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία ίδρυσης του σχολείου για τη μάθηση των γραμμάτων στην Παλιουριά, παρά μόνο ότι το έτος 1800 μοναχοί της Μονής Ευαγγελίστριας Μπουνάσιας, που αριθμούσαν τότε τους εκατόν δέκα (110), δίδασκαν στο υπόγειο του μοναστηριού, τα πρώτα ελληνικά γράμματα, την ψαλτική και κατήχηση, στους νέους της Παλιουριάς και της γύρω περιοχής. 

    Γνωρίζουμε ότι στο Ζημνιάτσι (Παλιουριά) ανεγέρθηκε διδακτήριο το 1891. Εντούτοις υπήρχε Σχολείο και πριν τη χρονολογία αυτή, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά.

    Οι δάσκαλοι που δίδαξαν μέχρι και το ↴↴↴1925 στο σχολείο του χωριού είναι απόφοιτοι του σχολείου της Ευαγγελίστριας. 

    Γνωρίζουμε ότι πριν την απελευθέρωση (1912) δίδασκε ως δάσκαλος στο χωριό ο Κωνσταντίνος Αθανασίου, από τη Σίντσα για 3 χρόνια. 

    Στο Σμιάτζι απ’ ότι φαίνεται κατά την απογραφή των σχολείων που έγινε αμέσως μετά την απελευθέρωση (1912-1913), λειτουργούσε Δημοτικό Σχολείο 3 τάξεων και 1 νηπίων όπου συνολικά φοιτούσαν 18 μαθητές. Ειδικότερα τη χρονιά εκείνη φοιτούσαν στη νηπιακή 5 μαθητές, στη Α’ 2, στη Β’ 6 και στη Γ’ 5. Τη χρονιά εκείνη υπηρετούσε ως δάσκαλος στο χωριό ο Γεώργιος Ιωάννου Ντίνας, 35 ετών, που καταγόταν από τη Λουζιανή (Ελάτη) Σερβίων, ήταν απόφοιτος της ΣΤ’ τάξης της Αστικής Σχολής Λουζιανής, είχε 14 έτη προϋπηρεσία και αμειβόταν με ετήσιο μισθό 15 λιρών. (Η πληροφορία στην παραπάνω παράγραφο είναι της ΓΟΥΣΗ Κυριακής ΑΠΘ).

Τα έσοδα του σχολείου προέρχονταν από την είσπραξη ενός αγρού 30 στρεμμάτων και από την κατοχή 60 αιγοπροβάτων, τα οποία ανήκαν στην εκκλησία.

    Οι πρώτοι δάσκαλοι είναι οι Τζινίκας, Μπλαχάβας και ο Αναγνώστης, είναι ντόπιοι και

απόφοιτοι της Ευαγγελίστριας και ο Συρεγγέλας που αποφοίτησε από Δεσκάτη, είναι ιδιωτικοί και τους μίσθωνε από τα εισοδήματα (βακούφι)  ο ναός του Αγίου Νικολάου.  

    Διδάσκουν εναλλάξ κατά την θέληση των κατοίκων και μισθώνονται ετησίως με έξι (6) λίρες, 15 οκάδων σίτου, 10 οκάδων τυριού, 10 οκάδων κρέατος, κ.λ.π.

    Ως διδακτήριο έχουν το ανατολικό δωμάτιο από το κτίσμα που είναι στον προαύλιο χώρο του Αγίου Νικολάου, δεξιά του και με ξύλινη σκάλα ανέβαιναν στην αίθουσα που ήταν δίπλα στην οικία του παπά. Στην αίθουσα δεν υπήρχε έδρα και θρανία παρά μόνο ένα τζάκι. 

  

    Το 1925 το ελληνικό δημόσιο στέλνει ως πρώτο δάσκαλο τον Αθανάσιο Παπατόλιον από την Δεσκάτη και ο οποίος εισάγει το πρώτο Αναγνωστικό "Ο καλός μαθητής". 

    Το 1936 ενοικιάζεται με έξοδα του κράτους η οικία του Ν. Ντατσή μέχρι το 1939. Από το 1940 μέχρι 1950 δεν λειτουργεί σχολείο λόγω των πολεμικών γεγονότων και της συγκέντρωση των κατοίκων στη Δεσκάτη.

(Η πληροφορία στις παραπάνω παραγράφους είναι από χειρόγραφο του δημοδιδασκάλου  Ιωάννου Σπύρου  1953).

Η περιουσία του Δημοτικού Σχολείου Παλιουριάς το 1938

    Το καλοκαίρι του 1938 γίνεται μεταγραφή της σχολικής περιουσίας  από τη Σχολική Εφορεία Παλιουριάς. Σε σχετικό έγγραφο που υπογράφει ο δάσκαλος και Διευθυντής του Σχολείου Γ. Π. Πετρόπουλος εκτίθενται τα παρακάτω:  « Διδακτήριον, χωρίον Παληουργιά, θέσις Ν.Α, έκτασις  56 τ.μ, ορίζεται υπό άλλων οικιών προς Ν, Β, υπό αυλής προς Δ, και στενής οδού προς Α. Το διδακτήριον ανήκεν εις τον Ιερόν Ναόν  Άγιος Νικόλαος Παληουργιάς. Εχρησίμευεν δε ως σχολείον επί Τουρκοκρατίας. Κατά το 1927 το σχολείον ανεγνωρίσθη υπό του κράτους. Καμμία γραπτή παραχώρησις  δεν υπάρχει». (Την πληροφορία στην παραπάνω παράγραφο (περιουσία) πρόσφερε ο Δημ. Ευθ. Γαλάνης).

    Το 1950 επαναλειτουργεί το σχολείο στο σπίτι του  Δημητρίου Κατσίμπα και το επόμενο έτος (1951) τίθενται τα θεμέλια για την ανέγερση του νέου σχολείου που υπάρχει μέχρι και σήμερα, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 1952. Η νέα σχολική χρονιά 1952 - 1953 δέχεται τους νέους μαθητές της Παλιουριάς. 

    Συνέχισαν να διδάσκουν μέχρι το 2011 δάσκαλοι από πολλές περιοχές της Χώρας μας και ο καθένας έβαλε το δικό του λιθαράκι για την μόρφωση και τον πολιτισμό μας.

    Σήμερα χρησιμοποιείται από τον Εκπολιτιστικό  Σύλλογο του χωριού για τις ανάγκες του και ακριβώς δίπλα υπάρχει το νέο σχολείο (τύπου προκάτ) που κατασκευάστηκε μετά το σεισμό που έγινε στην περιοχή στις 13-5-1995. 

Το παλιό κτίριο δεν έπαθε ιδιαίτερες ζημιές αλλά ούτε και μαθητές υπάρχουν σε κάποιο από τα δύο κτίρια, επειδή από το έτος 2011, λόγω συνένωσης των σχολείων, το Νηπιαγωγείο είχε έδρα μέχρι και εφέτος την Δήμητρα και από την νέα σχολική χρονιά (2018-2019) επαναλειτουργεί στο χωριό μας, και το Δημοτικό Σχολείο το Καρπερό.

Ας ελπίσουμε ότι κάποια μέρα θα επαναλειτουργήσει και το δημοτικό σχολείο μας.- 

Ακολουθεί  φωτογραφικό άλμπουμ (ανοίξτε τις σελίδες) με εικόνες από δασκάλους - μαθητές και εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο της Παλιουριάς.-

Επιμέλεια: Στέργιος Γ. Παλπάνης

Με κλικ πάνω στην εικόνα ανοίγει το άλμπουμ